5 november 2009

Een beter milieu begint bij.. plastic stofzuigeren in Stille Oceaan


Midden op de Stille Oceaan bevindt zich een gigantische drijvende vuilnisbelt
ter grote van eenderde van Europa. De Amerikaanse activiste Mary Crowley is
optimistisch over de kansen om de rotzooi op te ruimen. ,,Het mooie is: iedereen
kan daaraan bijdragen.''

Ze is net terug van een maand durende tocht met het onderzoeksschip Kaisei over de noordelijke Stille Oceaan. 'Schokkende' hoeveelheden afval had ze er zien drijven. Duizenden kilometers van de bewoonde wereld bleek de diepblauwe, kalme zee bezaaid met plastic flessen, zakken, pallets, halfvergaan speelgoed, oude visnetten en ander zwerfvuil.
,,Jaren geleden was ik er ook met mijn schip geweest'', zegt Mary Crowley, de
Amerikaanse oprichter van het Project Kaisei, dat tot doel heeft de enorme vuilnisbelt in de Pacific op de ruimen. ,,Ooit was het een oceanische wildernis,
maar toen al zag ik rotzooi, en die puinhoop wordt alleen maar groter.''
De plastic archipel wordt het wel genoemd, of het afvalkerkhof in de Pacific.
Eind jaren tachtig bereikten de eerste berichten daarover de media. Midden in de
Stille Oceaan bevindt zich een gebied zo groot als Frankrijk, Spanje en Portugal
waar grote hoeveelheden plastic en ander vuil door de overheersende stroomrichting samenkomen. Het afval is gedumpt langs de kusten van Amerika en Azië, in rivieren die uitmonden in de Pacific, of komt van schepen. Ook in de Atlantische Oceaan en andere zeeën, bevinden zich dergelijke 'eilanden' van samengedreven vuil.
Als we daar niet snel iets aan doen, luidt de conclusie van Crowley, wetenschappers, biologen en andere activisten, dreigt het ecosysteem in de zee eraan onderdoor te gaan. De Amerikaanse was afgelopen week even in Nederland om haar alarmerende boodschap ook hier te verkondigen. ,,Het gevaarlijkst zijn de minuscule deeltjes plastic die in zee zweven'', zegt ze. ,,Ze worden gegeten door vissen, vogels, en komen zo in de voedselketen terecht. Albatrossen gaan dood door plastic. Zeeschildpadden leggen het loodje, omdat ze denken dat een plastic zakje een kwal is. Dolfijnen en orka's krijgen dankzij het plastic veel giftige stoffen in hun lijf. Het is zaak om deze problematiek nú aan te pakken.''
Met twee schepen is het team van Kaisei (Japans voor planeet oceaan) in augustus
op pad gegaan om onderzoek te doen naar de omvang, de samenstelling en het
effect van het afval. Ook zijn de eerste pogingen gedaan om daadwerkelijk puin
te ruimen.
,,In principe zijn er verschillende mogelijkheden om het water schoon
te maken. Grote stukken zijn met simpele visnetten op te halen. Mijn ideaal is
om werkloze vissers in te zetten die hun brood kunnen verdienen met het opvissen
van plastic. Daarnaast zijn we aan het testen hoe kleine plastic deeltjes het
best verwijderd kunnen worden. Oppompen en zuiveren kost veel energie en is dus
duur. Het mooiste zou zijn als je het opgeviste plastic op een schip kan omvormen tot diesel. Technisch is dat mogelijk. Kleine boten zouden dan voor de aanlevering van materiaal kunnen zorgen, zodat het moederschip als een drijvend recyclefabriekje kan blijven liggen.''
Dit soort plannen wil ze komend jaar verder uitwerken, zegt ze, hoewel er nauwelijks geld is voor het Project Kaisei. Via sponsors en giften hebben de deelnemers een half miljoen dollar bijeen gesprokkeld. ,,Gezien de ernst van de situatie is dat natuurlijk minimaal. Financieel gezien kunnen we pas weer gaan varen als we tonnen aan vuilnis kunnen opvissen.'' Ze is ook in Nederland op zoek naar investeerders. In België heeft ze al succes geboekt.
Crowley hoopt dat na volgend jaar duidelijk is of recycling van de vuilnis
voldoende oplevert om het schoonmaakproces betaalbaar te maken. ,,Als schoonmaken en geld verdienen hand in hand kunnen gaan, dan zijn we op de goede weg. Wij hoeven het wat ons betreft niet allemaal zelf te doen. Als commerciële partijen dit initiatief willen overnemen, is dat ook prima.''
Ondertussen is het ook zaak om de toevloed van rotzooi naar de oceanen tot staan te brengen, zegt Crowley. Nederland zet met de verplichte inzameling van plastic verpakkingsmateriaal per 1 januari een stap in de goede richting. ,,Het vraagt om een omschakeling. Ik probeer thuis nu ook zo min mogelijk wegwerpplastic te gebruiken. En als ik het gebruik, probeer ik ervoor te zorgen dat het gerecycled
kan worden.''
Iedereen kan daaraan meedoen, stelt ze. ,,Het is niet zo moeilijk om iets meer
inspanning te doen voor je afval. Het vraagt wat meer tijd en discipline om je afval te scheiden. Maar als je jezelf afvraagt of je wilt dat je kinderen en kleinkinderen ook nog kunnen genieten van oceanen met leven er in, dan zal je die paar minuten er wel voor over hebben.''